II. Abdülhamid’in akim kalan Dicle vapuru

II. Abdülhamid'in Dicle Nehri'nde kullanılmak üzere hazırlattığı vapurun planları gün yüzüne çıkarıldı. İngiliz ve Osmanlı uzmanlarınca hazırlanan haritalarda Kerkük Türkmen şehri olarak gösteriliyor.

Son dönemde etnik yapısı itibarıyla iyice tartışmalı hâle gelen Kerkük, Musul, Erbil gibi şehirlerle ilgili ortaya çıkarılan tarihî belgeler, şehir planları ve haritalar günümüze ışık tutabilecek nitelikte. Ancak bu 'ışık' genelde siyasetin gölgesinde kaldığı için bazı önemli gerçeklerin gün yüzüne çıkması zorlaşıyor. Kerkük Türkmen şehri mi, yoksa Kürt şehri mi? Yeni tespit edilen haritalar, yaklaşık yüz yıl önce konuya son noktayı koymuş. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri tarafından gün yüzüne çıkarılan İngiliz ve Osmanlı uzmanları tarafından hazırlanan iki harita, Kuzey Irak'taki Türkmenlerin yaşadığı noktaları ortaya koyuyor.

Kuzey Irak'ın etnik yapısını anlatan haritalar 1910 yılında hazırlanmış. İki haritada Kerkük tamamen Türkmen kenti olarak gösteriliyor. Bunun yanı sıra Telafer de Türkmenlerin yaşadığı alan olarak işaretlenmiş. Musul ve Erbil gibi yerleşim yerlerinin önemli bir kısmına da yine Türkmenler hâkim. Farklı ve birbirlerinden habersiz hazırlanmış olan haritalar, objektiflik kıstasları açısından son derece önemli.

Osmanlı Arşivleri ve Kerkük Vakfı'nın Çemberlitaş'taki Birlik Vakfı salonunda arz-ı endam eden "Geçmişten Günümüze Irak" isimli sergide bu haritalarla birlikte birçok önemli konuya dair fotoğraf, plan ve belge de yer alıyor.
Dikkat çeken diğer bir tarihî vesika ise Sultan Abdülhamid'in Dicle Nehri'nde kullanılması için tasarlattırdığı vapurun planları. Üç boyutlu plana göre vapur; çelik vidalı, Dicle'nin azgın sularına uyumlu ve dayanıklı şekilde tasarlanmış. Vapurla ilgili nokta detaylar da verilen planlarda, bu devasa ulaşım aracı için 35 önemli noktaya dikkat çekiliyor. Araç, hem yolcu taşımada hem de ticaret mallarının taşınmasında kullanılacak şekilde tasarlanmış. Vapurun büyüklüğü ve genişliği de özellikle dikkat çekiyor.